Przygotowując się na webinar o konstrukcji far fare pomyślałam sobie, że w sumie nie pisałam jeszcze o czasowniku fare, a jest to jeden z najbardziej uniwersalnych czasowników w języku włoskim. Co mam na myśli? Używa go się w baaaardzo dużej liczbie wyrażeń, dlatego też jeśli spodoba Wam się ten artykuł to zrobimy z niego serię z innymi wyrażeniami.
Czasownik FARE to jeden z pierwszych czasowników nieregularnych jaki poznaje się podczas nauki włoskiego i przyswaja go z jednym jedynym znaczeniem – robić. Stąd potem pojawiają się problemy, gdy nagle nasuwa się tłumaczenie “robić późno” albo “robić ciepło” (swoją drogą ja mam ten problem właśnie w języku polskim, przez te miliardy znaczeń fare po polsku też robię znacznie dużo więcej rzeczy niż powinnam!).
Odmiana czasownika FARE
Czasownik fare ma nieregularną odmianę. W skrócie:
Tryb oznajmujący (modo indicativo)
Czas teraźniejszy: faccio, fai, fa, facciamo, fate, fanno
Czas imperfetto: facevo, facevi, faceva, facevamo, facevate, facevano
Czas futuro semplice: farò, farai, farà, faremo, farete, faranno
Tryb przypuszczający/warunkowy (modo condizionale)
Czas condizionale semplice: farei, faresti, farebbe, faremmo, fareste, farebbero
Tryb łączący (modo congiuntivo)
Czas teraźniejszy: faccia, faccia, faccia, facciamo, facciate, facciano
Czas imperfetto: facessi, facessi, facesse, facessimo, faceste, facessero
Tryb rozkazujący
fai (fa’), facciamo, fate
Pamiętaj, że druga osoba liczby pojedynczej (fai) w połączeniu z zaimkami traci literę i, a dodatkowo podwaja się spółgłoskę zaimka np. fammi, fatti, fallo, falla, facci (wyjątkiem jest fagli)
Imiesłów przymiotnikowy i czasy złożone
Imiesłów przymiotnikowy (participio passato): fatto
W czasach złożonych fare odmienia się z czasownikiem posiłkowym avere, np. io ho fatto.
Wyjątkiem jest sytuacja, w której używamy go jako czasownika zwrotnego farsi – wtedy używa się essere np. io mi sono fatto male
Fare tardi / fare le ore piccole
Oczywiście nie tłumaczymy tego dosłownie. Co ciekawe, fare tardi można w sumie rozumieć na 3 sposoby:
- być spóźnionym, czyli to samo co essere in ritardo
- wrócić późno do domu
- iść późno spać
Sono stanchissima, ieri ho fatto tardi – jestem wykończona, wczoraj późno wróciłam/późno poszłam spać
Non farmi fare tardi anche questa volta – nie przyczyniaj się do tego, żebym znowu się spóźniła
W nagłówku podałam jeszcze jedno wyrażenie: fare le ore piccole. Ono ma te same znaczenia co fare tardi, z wykluczeniem punktu nr 1 (nie oznacza to bycia spóźnionym). Kiedy można tego użyć? Wtedy gdy wracamy do domu lub idziemy spać po północy. To właśnie godziny 1, 2, 3, itd. są “małe”. Nie możemy użyć tego wyrażenia jeśli miałam zamiar wrócić o 20, a wróciłam np. o 22. Do tego użyjemy fare tardi.
Ieri sono tornata alle 2, ho fatto di nuovo le ore piccole – wczoraj wróciłam o 2, znowu późno wróciłam
Fare presto
To wyrażenie może być w sumie uznane za przeciwieństwo fare tardi (to dość oczywiste nawet). Może ono oznaczać
- fakt, że pospieszyliśmy się z czymś
- że szybko coś zrobiliśmy
Oczywiście jeśli wróciliśmy do domu wcześniej niż się spodziewaliśmy to też możemy powiedzieć ho fatto presto, ale nie możemy użyć tego wyrażenia żeby powiedzieć, że idziemy wcześnie spać, więc uwaga!
Fare in tempo
Jak o czasie mowa to tego wyrażenia nie mogło zabraknąć. Fare in tempo oznacza zdążyć na czas, wyrobić się.
Andiamo, voglio fare in tempo per la partita – Chodźmy, chcę zdążyć na mecz
Non faremo mai in tempo per quel treno! – Nigdy nie zdążymy na tamten pociąg
Jak możemy inaczej powiedzieć to po włosku? Np. essere puntuale.
Avere (qualcosa) da fare
To wyrażenie z fare powinno być dość proste do zapamiętania, bo po polsku brzmi ono podobnie – mieć coś do zrobienia. Jak widać, jedyna różnica jest taka, że po polsku dodajemy jeszcze to coś. W języku włoskim możemy, ale nie musimy. Będzie miało to to samo znaczenie.
Stasera non vengo, ho da fare – dzisiaj wieczorem nie przyjdę, mam co robić (mam coś do zrobienia)
Inaczej możemy to powiedzieć np. essere occupato, avere un impegno.
Fa bello/ fa brutto / fa caldo / fa freddo
To jest bardzo problematyczne dla Polaków. Oczywiście chodzi tutaj o pogodę, a dokładniej:
fa bello – jest ładna pogoda
fa brutto – jest brzydka pogoda
fa caldo – jest ciepło
fa freddo – jest zimno
Częstym błędem jest używanie tutaj czasownika essere (jako kalka z polskiego).
Fare schifo
To może nie jest najbardziej eleganckie wyrażenie, ale jeśli chcesz brzmieć autentycznie to musisz znać to wyrażenie 🙂 albo przynajmniej rozumieć je gdy ktoś go użyje. Oznacza ono, że coś jest ohydne lub coś budzi wstręt. Kiedy możemy to usłyszeć? Oto kilka przykładów:
Questo formaggio fa schifo – ten ser jest ohydny
Mi fai schifo! – budzisz we mnie wstręt (brzydzę się Tobą) np. gdy dowiadujemy się o zdradzie
Quel posto fa schifo, non andarci – tamto miejsce jest ohydne, nie idź tam
Pierwsza porcja wyrażeń za nami, jeśli chcesz więcej daj znać 😉 ja osobiście bardzo lubię pisać takie artykuły bo one są bardzo życiowe – dotyczą wyrażeń używanych na co dzień, a często są one pomijane w książkach.
Zobacz także kolejne 10 wyrażeń z fare.
Super. Wyjaśnione.