Ciekawostki o Wenecji i jej lagunie

W ramach akcji pt. “W 80 blogów dookoła świata” organizowanej przez Blogi językowe i kulturowe co miesiąc, w tej edycji został wybrany jako temat przewodni tytuł “Obiekty na liście UNESCO”. We Włoszech jest tych obiektów całkiem sporo, więc postanowiłam, że skupię się na jednym z nich i przedstawię Wam ciekawostki o Wenecji i jej lagunie.

Inne ciekawostki, m.in. też o Włoszech możecie odnaleźć w linkach, które umieściłam na końcu tego wpisu. Ale najpierw przyjrzyjmy się bliżej Wenecji.

Raczej każdy zna “oklepane” miejsca w Wenecji, takie jak Canal Grande, Plac Św. Marka itd., dlatego postanowiłam omówić kilka ciekawostek, o których możecie nie wiedzieć.

Zanim zacznę, to chcę jeszcze wspomnieć, że Civita di Bagnoregio też kandyduje do UNESCO 🙂

 Ciekawostki o Wenecji

Dlaczego gondole są czarne?

Jest to wymóg prawny. Już w XVI wieku zostały wprowadzone kary, po włosku le sanzioni, za zbyt ozdobione gondole (po włosku wymawiamy gòndole, akcentując o). Wtedy gondole były symbolem bogactwa, więc ludzie woleli płacić niż ściągnąć wszelkie dekoracje. Stąd właśnie wtedy wprowadzono kolor czarny jako obowiązek prawny.

Jeśli w google wpiszecie sobie hasło “gondola regole” jako pierwszy wynik powinien pojawić się pdf pt. “Regolamento gondola ULTIMO – Comune di Venezia”. Jest tam cały zbiór zasad, jakich gondolierzy muszą się trzymać. Wracając do koloru możemy przeczytać, że

L’ossatura (asta di poppa, volti de poppe, corbe, volti de prova, asta di prua) è realizzata in legno massiccio, per lo scafo e le sovrastrutture di coperta oltre al legno è ammesso anche l’uso di materiale legnoso idoneo. La realizzazione deve essere eseguita nel rigoroso rispetto delle misure, della forma e seguendo la metodologia costruttiva tradizionale del cantièr.
Il colore dell’imbarcazione (esterno e interno) deve essere nero lucido. Limitatamente alle sentine, sotto prua e sotto poppa, è ammesso l’uso del colore bianco.
Anche per l’antivegetativo del fondo l’unico colore ammesso è il nero.
La gondola deve essere dotata, inoltra, di una fascia verticale in materiale catarifrangente posteriore.

Jeżeli interesują Was konkretne nazwy techniczne różnych części gondoli (i ogólnie statków) to dajcie znać i przygotuję wizualizację tych słów 🙂

W dalszej części tej ustawy zostały też bardzo dokładnie opisane możliwe do umieszczenia dekoracje, łącznie z kształtami, kolorami, wykorzystanym materiałem. Ciekawych zachęcam do dalszej lektury.

 Skąd wzięły się ręce wystające z wody?

W maju tego roku w Canal Grande pojawiły się dwie ręce, o wysokości ok. 9 m, które wystając z wody “podtrzymują” (sostengono) jeden z budynków. Były one widoczne od 13 maja, a jutro (26 listopada) będzie ostatni dzień ich pobytu w tym miejscu. Autor tego dzieła, Lorenzo Quinn, powiedział, że

„Le mani sono strumenti che possono tanto distruggere il mondo quanto salvarlo, e trasmettono un istintivo sentimento di nobiltà e grandezza in grado anche di generare inquietudine, poiché il gesto generoso di sostenere l’edificio ne evidenzia la fragilità“,

co w wolnym tłumaczeniu oznacza, że
ręce są narzędziami, które mogą zarówno zniszczyć świat, jak i go uratować. One przekazują instynktowne uczucie szlachetności i wielkości, co może również wzbudzić niepokój ponieważ ten hojny gest podtrzymywania budynku podkreśla jego słabość.

Filmik oraz cały artykuł opisujący to wydarzenie możecie znaleźć na stronie VeneziaToday.

Pochodzenie słowa “ciao”

Słowa ciao, które znają nawet osoby nieuczące się włoskiego, ma weneckie pochodzenie. W bardzo dawnych czasach w Wenecji witano się wyrażeniem “s’ciavo”, co na włoski, który znamy oznacza schiavo, a po polsku niewolnik. Wiem, że to brzmi dziwnie, ale nie było nic dziwnego w takim witaniu się. Było to okazanie szacunku (il rispetto) względem drugiej osoby, które oznaczało tyle, że jesteśmy do dyspozycji drugiej osoby.

Z czasem wyrażenie to przekształciło się do “s’ciao”, a stąd już blisko do ostatecznego ciao.

Dlaczego ulice to calli, a place to campi

Jak dobrze wiemy, po włosku ulica to via, a plac to piazza. W Wenecji z kolei używa się innych słów.

W Wenecji ulica to calle. To słowo pochodzi z łaciny callis, co oznacza dróżkę, ścieżkę. Wenecje ulice są wyjątkowe, najmniejsze mają szerokość ok. 60 cm, najszersze to ok. 5-6 metrów. To nazewnictwo obowiązuje również na terenie laguny weneckiej, a nie tylko w centrum Wenecji.

Place z kolei to campi. Nawiązuje to do historycznego znaczenia tych miejsc. Wszystkie te szerokie i płaskie przestrzenie były po prostu miejsce na uprawę warzyw. Campo po włosku to ogólnie pole. Takie grządki, gli orti, w pobliżu kościołów z kolei były nazywane campisanti.

Wenecja w liczbach

• Laguna wenecka składa się z 62 wysp
• w Wenecji jest 417 mostów, w tym 72 to prywatne mosty
• najwęższą ulicą w Wenecji jest Calletta Varisco, o szerokości 53 cm
• w Wenecji jest 84 wieże z dzwonami (można zwiedzić tylko 3 z nich)
• Wenecja i jej laguna należą do UNESCO od 1987 roku

Jak została zbudowana Wenecja?

Gdy byłam w Wenecji jeszcze jako nastolatka najbardziej zastanawiało mnie to, jak te budynki trzymają się na wodzie? Jak to możliwe, że po tylu latach one nadal stoją? Na szczęście w internecie można znaleźć wszystko 🙂 Stąd filmik, który dokładnie tłumaczy jak wybudowano Wenecję. W tym filmie jest trochę trudnych i technicznych słów. Nawet jeśli wszystkiego nie zrozumiecie, to i tak warto go obejrzeć. Dla chętnych – mogę przygotować jakieś ćwiczenia na temat tego filmu, żeby sprawdzić czy dobrze wszystko zrozumieliście, ale jak zwykle – czekam na informację czy jest takie zainteresowanie.

Ciekawoski o UNESCO w innych krajach

• Austria: Viennese breakfast – Austria na liście Światowego Dziedzictwa UNESCO
• Chiny: Biały Mały Tajfun – Lijiang
• Francja: Demain,viens avec tes parents – UNESCO
• Gruzja: Gruzja okiem nieobiektywnym – Dziedzictwo narodowe, Dziedzictwo Światowe
• Hiszpania: Hiszpański dla Polaków – Katedra w Salamance i jej nietuzinkowi mieszkańcy
• Irlandia: W Krainie Deszczowców – Irlandzkie obiekty na liście Unesco
• Japonia: japonia-info.pl – Kuchnia japońska dziedzictwem światowym
• Kirgistan: Kirgiski.pl – Obiekty UNESCO w Kirgistanie
• Niemcy: Niemiecki po ludzku – Obiekty na liście UNESCO – ślady rzymskiej kultury w Trier
• Szwajcaria: Szwajcarskie Blabliblu – Obiekty wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO w Szwajcarii
• Szwecja: Szwecjoblog – Tu byłam, czyli 3 obiekty z listy UNESCO w Szwecji
• Turcja: Turcja okiem nieobiektywnym – Obiekty z listy UNESCO- zwiedzamy Efez
• Wielka Brytania:
  • Blog edukacyjny o angielskim po polsku – W tajemniczym kręgu Stonehenge
  • English Freak – W 80 blogów , czyli Tower of London jako jeden z obiektów UNESCO w Wielkiej Brytanii
  • Daj Słowo – Wybrzeże Jurajskie na południu Wielkiej Brytanii
• Włochy: Studia, parla, ama – W 80 blogów, czyli obiekty UNESCO we Włoszech: ciekawostki
• Różne kraje: Enesaj.pl – Turkijskie obiekty UNESCO

Wpis zbiorowy oraz informacje o wszystkich akcjach znajdziecie na blogu Blogi językowe i kulturowe.